کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل شبکه در مکان یابی داروخانه ها (منطقه مورد مطالعه: منطقه 6 تهران)

در دهه های اخیر شاهد افزایش جمعیت شهرهای بزرگ و بویژه پایتخت در ایران بوده ایم. این افزایش به خاطر دو عامل رشد جمعیت شهرها و همچنین مهاجرت جمعیت روستاها و شهرهای کوچک تا متوسط به شهرهای بزرگ و بخصوص تهران بوده است. تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ باعث شده است که نیاز به خدمات روز به روز بیشتر شود. در خدمات رسانی شهری تنها افزایش تعداد مراکز خدماتی دلیل بر خدمات بهتر نمی باشد، بلکه آنچه در این زمینه بیشتر حایز اهمیت می باشد، توزیع بهینه این مراکز می باشد. یکی از مراکز خدماتی که تعیین کننده سطح رفاه ساکنان شهرها می باشد، مراکز خدمات درمانی و داروخانه ها می باشد. دسترسی سریع، به موقع و با صرف هزینه کم به داروخانه ها خیلی مهم می باشد. بنابراین بحث مکان یابی داروخانه ها و توزیع بهینه آنها به گونه ای که بتوانند در بالا بردن سطح رفاه ساکنان و تامین سلامت آنها تاثیر داشته باشند خیلی مهم می باشد. از طرف دیگر ایجاد مراکز خدماتی مستلزم صرف وقت و هزینه های زیاد می باشد.به منظور ارزیابی وضعیت موجود داروخانه ها و مکان یابی داروخانه های جدید، منطقه 6 شهر تهران به عنوان منطقه مورد مطالعه در این تحقیق انتخاب شد این منطقه تقریبا در مرکز شهر تهران واقع می باشد. در این تحقیق ابتدا با استفاده از توابع تحلیلی ‏‎gis‎‏ و تحلیل شبکه از جمله تحلیل قابلیت دسترسی، تحلیل فاصله، تحلیل چند ضلعی های تایسن و مدلسازی تخصیص - مکان یابی وضعیت موجود داروخانه ها در منطقه 6 تهران ارزیابی گردید. و نقاطی که از نظر تقاضا دارای کمبود و مازاد داروخانه بودند شناسایی گردیدند و همچنین از نظر دسترسی، به سطوح مختلف طبقه بندی گردیدند. نتایج حال از این تحلیل ها نشان دهنده این واقعیت هستند که در این منطقه توزیع داروخانه ها یکنواخت و متناسب با توزیع جمعیت نبوده و در نقاط خاصی از این منطقه در مقایسه با مناطق دیگر، داروخانه ها زیاد تمرکز یافته اند. سپس با استفاده از قابلیت های ‏‎gis‎‏ و تحلیل شبکه و مدلسازی تخصیص - مکانیابی و با ساخت سناریو ها مختلف مکان بهینه داروخانه های شبانه روزی با توجه به میزان تقاضا و فواصل نسبت به همدیگر پیدا گردیدند و با توجه به استانداردهای موجود و به کمک توابع تحلیلی ‏‎gis‎‏ و تحلیل شبکه، ساختمان پزشکان که مجاز به احداث داروخانه می باشند نیز مشخص شدند. با توجه به نتایج امیدوار کننده حاصل از این تحقیق، استفاده از قابلیت های ‏‎gis‎‏ و تحلیل شبکه و مدلهای مکان یابی مبتنی بر آن می توانند در ارزیاب وضعیت موجود و مکان یابی داروخانه ها و سایر مراکز خدماتی براحتی میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.